Nowa struktura administracji samorządu: mniej dublujących się stanowisk, wyższa jakość
W 2024 r. Administracja Samorządu Rejonu Wileńskiego po raz pierwszy przeprowadziła badanie zaangażowania pracowników. Celem ankiety była ocena stanu organizacji i zidentyfikowanie obszarów wymagających zmian. Sondaż wykazał, że ogólny wskaźnik zaangażowania pracowników wynosi 41%, z kolei indeks satysfakcji – 80%, mimo to w poszczególnych wydziałach odnotowano wyjątkowo niskie zaangażowanie (29%). Obszary wymagające zmian: komunikacja wewnętrzna, praca kierownictwa z podwładnymi, możliwości rozwoju zawodowego i promowanie odpowiedzialności. W dążeniu do realizacji tych celów przystąpiono do opracowania programu rozwoju zawodowego, wdrażane są też zmiany strukturalne: optymalizacja procesów, tworzenie nowych wydziałów i nowy podział funkcji. Zmiany koordynuje specjalnie powołany zespół ds. zmian, działania są prowadzone zgodnie z przepisami i za zgodą Rady Pracowniczej.
W 2024 r. organizowano spotkania z pracownikami, zapoznano ich z celem i przebiegiem zmian. Nową strukturę administracji samorządu uruchomiono 1 stycznia 2025 r. Celem wspólnych działań jest lepsze zaspokajanie oczekiwań mieszkańców i zapewnienie usług wyższej jakości.
Lepszy stan dróg
W 2024 r. samorząd przeznaczył blisko 12,5 mln euro na budowę, remont i utrzymanie dróg oraz ulic publicznych o znaczeniu lokalnym (o ok. 2 mln euro więcej niż w 2023 r.). W 2024 r. samorząd znacznie zwiększył pulę środków kierowanych na poprawę stanu dróg i ulic. Blisko 5,9 mln euro wyasygnowano z Programu Utrzymania i Rozwoju Dróg, kolejnych 3,56 mln euro – z samorządowego Programu Wspierania Rozwoju Infrastruktury.
W l. 2020-2024 zarejestrowane drogi i ulice o znaczeniu lokalnym stanowiły 61,1% ogółu dróg. Niezarejestrowane obiekty inżynieryjne stanowią 38,9%.
W 2024 r. zbudowano 27 progów zwalniających (103 000 euro), ustawiono 147 znaków drogowych (25 700 euro).
W 2024 r. w rejonie wyasfaltowano 30 km dróg żwirowych, odnowiono nawierzchnię 5 km dróg asfaltowych, ułożono 6 km chodników. W porównaniu z rokiem poprzednim, osiągnęliśmy wyższy wskaźnik asfaltowania, który był najlepszym rocznym wynikiem w historii asfaltowania.
Asfaltowanie dróg i ulic w gminach
Prace nad poprawą stanu dróg i ulic w 2024 r. prowadzono w gminie Awiżenie. Wykonano remont kapitalny ul. Riešės, Ilgoji, Lindiniškių i Liepų (zaasfaltowano 945-metrowy odcinek drogi), ułożono chodniki i zainstalowano oświetlenie. Wartość projektu: ok. 1,55 mln euro. We wsi Halin przeprowadzono remont kapitalny ul. Galinės, obejmujący prace asfaltowe, ułożenie chodników i zainstalowanie oświetlenia, a także uporządkowanie przystanku autobusowego i systemu odprowadzania wód powierzchniowych. Wartość prac: 968 000 euro. Wyasfaltowano również ul. Kernavės (gmina Awiżenie) (480 m, 500 000 euro) oraz Pievų (gmina Rzesza) (600 m, 283 000 euro).
Poprawa w infrastrukturze drogowej jest widoczna również w gminie Zujuny. Wyasfaltowano ul. Česlovo Milošo (1522 m, 957 000 euro), Dangaus (805 m, 558 000 euro) oraz Koplyčninkų (300 m, 178 000 euro), zaś na ul. Salotės ułożono chodnik o długości 550 m (98 000 euro).
- W gminie Podbrzezie wyasfaltowano ul. Naujoji i Mokyklos oraz położono chodnik. Wartość prac: 283 000 euro.
- W gminie Bezdany gruntownie wyremontowano ul. Draugystės i Pakrantės (611 m, 283 000 euro).
- W gminie Kowalczuki wyasfaltowano ul. Margių (165 m, 283 000 euro), zbudowano chodnik.
- W gminie Ławaryszki wyasfaltowano ulicę prowadzącą na cmentarz (547 m, 248 000 euro).
- W gminie Niemenczyn chodnik zbudowano na ul. Vasaros (475 m, 162 000 euro).
- W gminie Sużany chodnik zbudowano na ul. Dvarvietės (95 m, 55 000 euro).
- We wsi Gałgi (gm. Mickuny) wyasfaltowano ul. Kerpių (415 m, 290 000 euro).
- W gminie Rukojnie wyasfaltowano ul. Žemaitėlių (469 m, 287 000 euro).
- W gminie Mickuny chodnik zbudowano na ul. Užupio (580 m, 377 000 euro).
- W Wielkim Siole (gm. Niemież) wyasfaltowano ul. Ežero (720 m, 167 000 euro).
- We wsi Czernice (gm. Mariampol) wyasfaltowano ul. Juodžių, zbudowano chodnik (800 m, 328 000 euro).
- W gminie Pogiry wyasfaltowano ul. Vingių (590 m, 226 000 euro).
- W Czarnopolanach (gm. Szaterniki) wyasfaltowano ul. Upės (1 268 m, 180 000 euro).
- W Grygajciach (gm. Szaterniki) wyasfaltowano ul. Medelyno (1 935 m, 279 000 euro).
- W gminie Pogiry zbudowano chodnik i oświetlono ul. Krantinės (540 m, 244 000 euro).
Wkład mieszkańców w poprawę infrastruktury drogowej
Mieszkańcy rejonu aktywnie przyczyniają się do poprawy infrastruktury drogowej. We wsi Brynkiszki(gm. Dukszty) przeprowadzono gruntowny remont ul. Vilnojos 3-oji oraz 4-oji. Wyasfaltowano 280-metrowy odcinek drogi, wartość prac opiewa na blisko 75 000 euro, z czego ok. 36 000 euro przeznaczyli mieszkańcy.
Znaczący wkład wnieśli również mieszkańcy Wielkiej Rzeszy (gm. Rzesza), gdzie gruntownie wyremontowano ul. Vieversių i wyasfaltowano 350-metrowy odcinek drogi. Wartość prac opiewa na ok. 145 000 euro, w tym 70 000 euro to wkład własny mieszkańców. Inicjatywy te świadczą o aktywnym zaangażowaniu społeczności lokalnych, skutecznej współpracy z samorządem z myślą o budowaniu komfortowego i bezpiecznego środowiska życia.
Zraszanie dróg żwirowych w rejonie wileńskim
W rejonie wileńskim nadal istnieje sporo dróg żwirowych, które z związku z unoszącym się kurzem w okresie upałów powodują niedogodności dla uczestników ruchu i mieszkańców pobliskich domów.
W 2024 r. po raz pierwszy Samorząd Rejonu Wileńskiego wraz z naukowcami z Wileńskiego Uniwersytetu TECH opracowali standard redukcji emisji pyłu z dróg żwirowych w rejonie wileńskim zawierający wykaz działań określonych zgodnie z ustalonymi kryteriami, częstotliwość stosowania środków redukcji oraz specyfikę wykonywanych prac.
Rozwój transportu publicznego
Na podwileńską sieć publicznego transportu podmiejskiego składa się z 59 regularnych linii transportowych podzielonych na 10 kierunków, zapewniających połączenia między miejscowościami podwileńskimi a Wilnem.
W ubiegłym roku zorganizowano konkurs na stanowisko kierownika zajezdni autobusowej rejonu wileńskiego, które zostało objęte w styczniu 2025 r.
W 2024 r. samorząd zainicjował opracowanie wizji/studium tras transportu publicznego w celu poprawy komunikacji i jakości usług świadczonych mieszkańcom i gościom rejonu. Analiza wykonana przez ekspertów ujawniła dwa główne problemy: transport publiczny nie obejmuje swym zasięgiem nowo powstałych osiedli, a poszczególne trasy pokrywają się trasami przejazdu transportu m. Wilna, co zmniejsza wydajność funkcjonowania sieci. Badanie przewiduje regularne inwestycje w infrastrukturę transportową i udogodnienia, centralizację zarządzania transportem publicznym i przepływem danych oraz wdrożenie wspólnego systemu biletowego i cenowego dla całego regionu.
Samorząd będzie nadal dokładać wszelkich starań, aby sprostać wyzwaniom w dziedzinie transportu publicznego.
Inwestowanie w odnawialne źródła energii
W 2024 r. samorząd uruchomił ambitny projekt w zakresie energii odnawialnej: rozpoczął budowę elektrowni słonecznej o mocy 10 MW. Celem przedsięwzięcia jest poprawa sytuacji środowiskowej, promowanie zrównoważonej energetyki i zapewnienie korzyści dla placówek samorządowych i potrzebujących mieszkańców rejonu.
Projekt umożliwi placówkom samorządowym i mieszkańcom o niskich dochodach korzystanie z odnawialnych źródeł energii, co pozwoli zmniejszyć wydatki na energię elektryczną i, tym samym, zwiększyć niezależność energetyczną. Inicjatywa ta jest ważnym krokiem w dążeniu do uczynienia rejonu wileńskiego jednym z najbardziej ekologicznych i postępowych samorządów na Litwie, promowania czystej energii i zmniejszania deficytu energetycznego.
Digitalizacja rejestru danych z cmentarzy rejonu wileńskiego
W 2024 r. były kontynuowane prace przy projekcie pt. Digitalizacja danych z cmentarzy rejonu wileńskiego, który zapewni mieszkańcom łatwy dostęp do informacji o pochówkach. Celem projektu jest inwentaryzacja i digitalizacja ogółu informacji dotyczących cmentarzy, co zapewni łatwiejsze i bardziej efektywne wyszukiwanie danych.
Mieszkańcy będą mieli do dyspozycji otwarty rejestr cmentarzy, który umożliwi m. in. wyszukiwanie pochowanych osób i map cmentarzy. Dozorcy cmentarni będą mieli dostęp do cyfrowych rejestrów, tak więc danymi cmentarnymi i rejestrami pochówków będą mogli zarządzać bardziej efektywnie.
W ramach projektu wszystkie cmentarze podwileńskie nim objęte zostaną zinwentaryzowane przy użyciu bezzałogowych dronów, które wykonają zdjęcia cmentarzy z lotu ptaka, poszczególne groby będą dodatkowo fotografowane tradycyjnie, na miejscu. Zdigitalizowane zostaną również rejestry pochówków, każdy grób zostanie zlokalizowany w systemie geoprzestrzennym, a na mapie zostaną zaznaczone dokładne współrzędne obiektu.
Działania na rzecz ochrony środowiska i ekologii
Samorząd aktywnie angażuje się w ochronę środowiska, m. in. poprzez wdrażanie Programu Monitoringu Środowiska w Rejonie Wileńskim na l. 2021-2026. Celem programu jest uzyskanie szczegółowych informacji na temat stanu środowiska naturalnego, monitorowanie jakości powietrza, wód powierzchniowych i gruntowych, gleby, dzikiej przyrody i krajobrazu. Na działania te samorząd przeznaczył prawie 24 000 euro.
W celu usprawnienia monitoringu powietrza atmosferycznego w 2024 r. złożono wniosek o realizację projektu Poprawa monitoringu powietrza atmosferycznego w rejonie wileńskim. Umowę finansowania podpisano 23 grudnia 2024 r., wartość projektu opiewa na 96 700 euro.
Do oceny i prognozowania zmian środowiskowych oraz potencjalnych konsekwencji zostaną wykorzystane fundusze unijne i samorządowe. Pozwoli to na opracowanie odpowiednich zaleceń i zaplanowanie programów łagodzących negatywny wpływ na środowisko. Ma to również zwiększyć zakres informowania mieszkańców, specjalistów i władz publicznych na temat stanu środowiska w rejonie wileńskim.
W ramach projektu zostaną zainstalowane urządzenia (w Pogirach, na skrzyżowaniu ul. Durpių i Pagirių) do pomiaru stężenia pyłu zawieszonego PM2,5 w powietrzu w celu monitorowania zanieczyszczenia powietrza generowanego przez domy jednorodzinne i przedsiębiorstwa przemysłowe. Dane pomiarowe będą wykorzystywane m. in. w ramach krajowego monitorowania powietrza, zaś montaż urządzeń pomiarowych w każdej gminie pozwoli na ogólną ocenę zanieczyszczenia powietrza.
Samorząd Rejonu Wileńskiego jest również partnerem w projekcie EcoCamp – każdy może żyć ekologicznie który realizuje wespół z Fundacją Ochrony Wielkich Jezior Mazurskich (partner wiodący) oraz Gminą Giżycko (partner, Polska) w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Interreg V-A Litwa-Polska. Wartość projektu: 51 000 euro.
Celem przedsięwzięcia jest zaangażowanie mieszkańców pogranicza polsko-litewskiego w działania na rzecz ochrony przyrody, bioróżnorodności i redukcji zanieczyszczeń, zorganizowanie czterech transgranicznych wydarzeń edukacyjnych i ekologicznych mających na celu zwiększenie świadomości potrzeby ochrony środowiska naturalnego i współpracy społeczności lokalnych.
Wsparcie dla indywidualnych oczyszczalni ścieków i rozwój infrastruktury
W 2024 r. Samorząd Rejonu Wileńskiego rekompensował do 50% kosztów na zakup i instalację indywidualnych przydomowych oczyszczalni ścieków, zachęcając tym samym mieszkańców do stawiania na bardziej czyste i przyjazne dla środowiska rozwiązania w zakresie gospodarki ściekowej. Wsparcie to nie tylko zmniejsza ciężar finansowy mieszkańców w związku z zaopatrzeniem się w nowoczesne oczyszczalnie ścieków, ale jest również rozwiązaniem proekologicznym.
W Grygajciach (gm. Szaterniki) wdrożono projekt rozwoju sieci wodno-ściekowej (aglomeracja m. Wilna). Na przedsięwzięcie to samorząd, chcąc zapewnić mieszkańcom nieprzerwane i wydajne zaopatrzenie w wodę i usługi odprowadzania ścieków, wyasygnował 400 000 euro.
Rozwój infrastruktury wodno-ściekowej
Samorząd Rejonu Wileńskiego konsekwentnie inwestuje w infrastrukturę wodno-ściekową, chce bowiem zapewnić mieszkańcom wysokiej jakości wodę pitną i sprawnie funkcjonującą gospodarkę ściekową. W 2024 r. na ten cel przeznaczono spore środki – zapewniając dofinansowanie zakupu i instalacji indywidualnych przydomowych oczyszczalni ścieków dla mieszkańców pozbawionych możliwości podłączenia się do sieci scentralizowanych. Zwrot kosztów na łączną kwotę 195 670 euro otrzymało ogółem 200 gospodarstw domowych.
Rozpoczęto i kontynuowano ważne prace nad odnowieniem infrastruktury:
- w gminie Dukszty trwa budowa 6,6 km sieci wodociągowej i 8,6 km sieci kanalizacyjnej. Inwestycja, która zapewni dostęp do usług 176 mieszkańcom, opiewa na 1,868 mln euro;
- w Bukiszkach, Awiżeniach, Rzeszy i Mejszagole trwają prace nad odnowieniem sieci wodociągowych (450 462 euro);
- w ramach kolejnych etapów rozwoju infrastruktury w Bezdanach, Bujwidzach i Ławaryszkach wykonano prace projektowe;
- trwa przebudowa oczyszczalni ścieków w Czerwonym Dworze (gm. Rzesza), wartość prac: 179 000 euro;
- rozpoczęto remont stacji uzdatniania wody pitnej w Skojdziszkach (gm. Niemież), wartość przedsięwzięcia: 1,69 mln euro;
- w Wołczunach, Czarnym Borze i Pogirach odnawiane są automatyczne systemy sterowania pompowniami ścieków. Na ten cel przeznaczono 50 838 euro.
Walka z inwazyjnymi gatunkami roślin i zwierząt
Samorząd podjął działania w walce z inwazyjnymi gatunkami roślin i zwierząt. W 2024 r. w Wesołówce (gm. Podbrzezie) kontynuowano prace nad zwalczaniem barszczu Sosnowskiego (ok. 25 000 euro). W 2024 r. zrealizowano również plan zwalczania ślimaków inwazyjnych w okolicach Bukiszek. Ślimaki te, w szczególności ślinik luzytański, stanowią zagrożenie dla lokalnego ekosystemu, a na kontrolę ich populacji wydano ponad 41 000 euro.
Renowacja bloków wielorodzinnych
Samorząd Rejonu Wileńskiego udziela wsparcia dla właścicieli mieszkań w budynkach wielorodzinnych, zapewniając pomoc finansową na remont części wspólnych w blokach. Mieszkańcy mogą otrzymać dofinansowanie w wysokości do 70% kosztów remontu dachów, fundamentów, systemów inżynieryjnych (ogrzewanie, hydraulika) i innych ważnych części bloku.
W 2024 r. wsparcie to objęło 38 bloków mieszkalnych i wyniosło ponad 338 000 euro. Pomoc ze strony samorządu nie tylko sprzyja rozwojowi warunków życia, ale także zwiększaniu efektywności energetycznej i trwałości budynków.
Samorząd Rejonu Wileńskiego aktywnie realizuje program modernizacji budynków wielorodzinnych. Do chwili obecnej w rejonie wyremontowano 21 domów wielorodzinnych. Prace remontowe w 2024 r. sfinalizowano w następujących domach:
- Sodų 38 (w. Kowalczuki);
- Kelininkų 1 i 2 (w. Niemież);
- Rudaminos 21 (w. Skojdziszki).
Ponadto w 2024 r. rozpoczęto następujące prace modernizacyjne:
- Statybininkų 1 (w. Niemież);
- A. Mickevičiaus 23 (w. Czarny Bór);
- Sudervės 12 (w. Awiżenie).
Samorząd ma w planach dalsze rozszerzanie zakresu prac renowacyjnych. 30 sierpnia 2024 r. Rada Samorządu Rejonu Wileńskiego zatwierdziła program renowacji domów wielomieszkaniowych. Celem programu jest nie tylko odnowienie poszczególnych bloków mieszkalnych, ale także przeprowadzenie kompleksowej renowacji osiedli, poprawa efektywności energetycznej, zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych i zapewnienie wsparcia z budżetu samorządu.
Zrównoważony system gospodarki odpadami
Samorząd Rejonu Wileńskiego aktywnie angażuje się w zapewnienie zrównoważonej gospodarki odpadami, zależy mu bowiem na zmniejszaniu zanieczyszczenia środowiska i zachęceniu mieszkańców do odpowiedzialnej segregacji odpadów. W 2024 r. zebrano ok. 36 287,88 ton odpadów zmieszanych, na ich zagospodarowanie przeznaczono 2,56 mln euro. Sporo odpadów wielkogabarytowych z gospodarstw domowych zebrano również metodą objazdową (spółka Nemenčinės komunalininkas zebrała 165 t, zaś Nemėžio komunalininkas – 275,8 t odpadów).
Sporo uwagi poświęcamy promowaniu selektywnej zbiórki odpadów żywnościowych – w 2024 r. gminom przekazano pomarańczowe worki, przeznaczone dla mieszkańców do segregacji odpadów żywnościowych. Działania te mają zwiększyć możliwości sortowania. Ponadto Administracja Samorządu Rejonu Wileńskiego nabyła (w drodze zamówień publicznych) 5 000 pojemników do kompostowania, które są dystrybuowane etapowo.
W br. zebraliśmy rekordową ilość odpadów azbestowych (938,02 ton) w ciągu ostatnich 5 lat. Pozostałości azbestu zostały bezpiecznie usunięte i zutylizowane zgodnie z przepisami. Rozbudowywana jest również sieć pojemników na odpady tekstylne. Pierwsze pojemniki ustawiono w 2023 r. Obecnie jest ich 52, liczba ta będzie dalej rosła.
13 sierpnia 2024 r. zorganizowano spotkanie mieszkańców z organizacją zajmującą się gospodarką odpadami opakowaniowymi Žaliasis taškas oraz Centrum Gospodarki Odpadami Okręgu Wileńskiego. Celem rozmów było zachęcenie mieszkańców do należytego sortowania odpadów. 10 września przedstawiciele organizacji Žaliasis taškas zorganizowali dla pracowników samorządu zajęcie edukacyjne nt. należytego sortowania odpadów opakowaniowych. Mieszkańcy wzięli również udział w krajowym egzaminie ekologicznym, interaktywnej grze edukacyjnej Polowanie na skarby natury, rozwiązania proekologiczne są również wdrażane w szkołach. Łączna wartość działań w ramach edukacji ekologicznej: ok. 15 000 euro.
Samorząd dołączył również do akcji Darom 2024, która odbyła się 20 kwietnia. Po kampanii zorganizowano zbiórkę odpadów, w ramach której rozdano 5 100 worków na odpady i 3 025 par rękawic, łącznie zebrano 48 084 ton odpadów.
Zdjęcie: Matas Miežonis
Co nas czeka w 2025 roku?
W 2025 r. Samorząd Rejonu Wileńskiego planuje kontynuację realizowanych projektów, a także wdrożenie nowych inicjatyw na rzecz poprawy infrastruktury, usług publicznych i ochrony środowiska.
Kontynuowane będą remonty lokalnych dróg i ulic, budowane będą również nowe drogi, szczególny nacisk kładąc na bezpieczeństwo pieszych i rowerzystów. Zmodernizowana zostanie infrastruktura oświetleniowa, poprawie ulegną warunki ruchu dla niezmotoryzowanych użytkowników dróg.
W rozbudowę i odnowienie sieci wodno-ściekowej w 2024 r. samorząd zainwestował ponad 2,5 mln euro. W 2025 r. planowana jest dalsza realizacja następujących projektów:
- rozpoczęcie w Niemieżu prac nad odnowieniem oczyszczalni ścieków;
- zaprojektowanie i budowa nowego punktu poboru wody w gminie Rudomino.
W Grygajciach (gm. Szaterniki) będzie realizowany III etap rozbudowy sieci wodno-ściekowej. Zaplanowano ułożenie odcinka sieci wodociągowej o długości 2,6 km oraz 4-kilometrowego odcinka sieci kanalizacyjnej z możliwością podłączenia nowych użytkowników.
W przypadku pomyślnego rozpatrzenia wniosku o przyznanie dofinansowania z funduszy unijnych planowane są jeszcze szerzej zakrojone prace:
- W gminie Bezdany planowane jest ułożenie 11,4-kilometrowego odcinka sieci wodociągowej oraz 10,9-kilometrowego odcinka sieci kanalizacyjnej, z możliwością podłączenia prawie 450 mieszkańców;
- W Mickunach zaplanowano ułożenie 5-kilometrowego odcinka sieci wodociągowej i 6-kilometrowego odcinka sieci kanalizacyjnej oraz modernizację oczyszczalni ścieków;
- W Szumsku sieć kanalizacyjna ma być przedłużona o 12 km, co pozwoli na podłączenie około 320 użytkowników.
W 2025 r. będziemy aktywnie promować segregację odpadów żywnościowych. W tym celu mieszkańcom będą rozdawane specjalne worki w kolorze pomarańczowym. Planowana jest dalsza dystrybucja pojemników do kompostowania, ogółem mieszkańcom rozdanych zostanie 5 000 kontenerów. Rozbudowywana będzie również sieć pojemników na odpady tekstylne.
Priorytetem pozostanie oświata ekologiczna, w ramach której planowane są m. in. kampanie edukacyjne w szkołach i wśród mieszkańców.
W 2024 r. wsparcie na remonty części wspólnych w blokach wielorodzinnych wyniosło 340 000 euro. Na 2025 r. zaplanowano jeszcze większą pulę pieniędzy. Na remont dachów, fundamentów, systemów użytkowych i innych ważnych elementów budynków zaplanowano 350 000 euro.
W 2025 r. ma być ukończony projekt digitalizacji danych z cmentarzy podwileńskich. Projekt o wartości ponad 120 000 euro ułatwi mieszkańcom wyszukiwanie informacji o pochówkach, a dozorcom cmentarnym – zarządzanie danymi.
