14 czerwca mer rejonu wileńskiego Robert Duchniewicz na piśmie zwrócił się do przewodniczącej Sejmu Wiktorii Čmilytė-Nielsen i starostów frakcji parlamentarnych. Prosi ich o wniesienie poprawek do projektu uchwały w sprawie założeń państwowej polityki językowej na lata 2023-2030, które będą rozpatrywane w Sejmie.
Wytyczne te określą główne zasady, cele i zadania ośmioletniej narodowej polityki językowej. Jednak w prezentowanym projekcie, zdaniem mera R. Duchniewicza, wśród problemów do rozwiązania, są punkty skierowane przeciwko szkołom mniejszości narodowych.
Zdaniem mera istnieją poważne wątpliwości, czy ten projekt rzeczywiście ma na celu rozwiązanie problemów używania języka litewskiego, czy po prostu stworzenie korzystniejszych warunków do likwidacji sieci szkół mniejszości narodowych i dalszej kontynuacji konfliktów narodowych.
„Mniejszości narodowe są integralną częścią naszego społeczeństwa. Około 16 proc. mieszkańców Litwy należą do różnych mniejszości narodowych, wśród których najliczniejsi są Polacy. Drugą część stanowią Rosjanie, Białorusini, Żydzi, Ukraińcy oraz osoby innych narodowości. Wszyscy pracujemy, uczymy, pomagamy, niezależnie od narodowości. Wkład wszystkich w państwo litewskie, jego kulturę i dobrobyt jest ogromny. Dlatego musimy dołożyć wszelkich starań, aby mniejszości narodowe nie czuły się wykluczone czy wyobcowane, a wręcz przeciwnie – pełnoprawnymi uczestnikami życia publicznego i współtwórcami Litwy, mającymi prawo do nauki zarówno języka państwowego, jak i języka ojczystego” – mówi R. Duchniewicz.
Według niego, projekt powołuje się na wyniki Programu Międzynarodowej Oceny Studentów (PISA) z 2018 r., a nie na wyniki PISA z 2021 r., i to właśnie ten ostatni pokazuje, że szkoły mniejszości narodowych (zwłaszcza z polskim językiem nauczania) zrobiły znaczny postęp w poprawie jakości kształcenia. Ponadto, zdaniem mera, projekt zawiera więcej wprowadzających w błąd informacji.
„P. 2. artykułu 30 Ustawy o Oświacie ustala, że w szkołach mniejszości narodowych „na naukę języka litewskiego przeznacza się nie mniej czasu niż na naukę języka ojczystego”, a nie, jak stwierdzono w projekcie, „nie więcej”. Uważam, że nie ma potrzeby przedstawiania w projekcie rekomendacji zmiany Ustawy o Oświacie. Sugerujemy po prostu skorzystanie z dotychczasowego przepisu tej ustawy i wzmocnienie nauczania języka państwowego” – kontynuuje R. Duchniewicz.
Również w piśmie mer zwraca uwagę, że zawarte w projekcie stwierdzenie, iż „W szkołach mniejszości narodowych (z polskim, rosyjskim, niemieckim i białoruskim językiem nauczania) nauczanie główne odbywa się w języku innym niż państwowy i z podręczników nielitewskich, w związku z czym terminologii litewskiej nie uczy się lub nie uczy się w wystarczającym stopniu”. To stwierdzenie budzi poważne wątpliwości co do jego zasadności, co dodatkowo zachęca do inicjatywy ograniczania zakresu nauczania w języku nielitewskim.
Mer zwraca uwagę, że projekt zawiera kolejną mylącą informację o tym, że nauczanie w wymienionych szkołach nie jest oparte na litewskich podręcznikach.
Wydawanie podręczników w językach mniejszości narodowych już dawno nie zaspokajało potrzeb szkół, dlatego w szkołach uczy się ze starych podręczników, które nauczyciele adaptują do aktualnego programu nauczania. W praktyce szkolnej obecnie wykorzystywane są zarówno podręczniki mniejszości narodowych, jak i podręczniki napisane w języku państwowym. Przypominam, że od jesieni czekają na nas odnowione programy nauczania. Podręczników w językach mniejszości narodowych, przystosowanych do pracy z tymi programami nie tylko nie ma, ale nie ma też planów ich wydania” – mówi R. Duchniewicz.
Ponadto posłom na Sejm podkreśla się, że projekt nietaktownie próbuje wykorzystać wojnę na Ukrainie.
„Moim zdaniem, wojna w Ukrainie właśnie pokazała siłę naszej wspólnej przeszłości z Ukrainą i Polską, nasze partnerstwo i wsparcie. Podkreśliła znaczenie przeszłości Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Silna polska mniejszość narodowa nie jest więc zagrożeniem dla języka litewskiego czy państwowości Litwy. Wręcz przeciwnie, uważam, że wzmocnienie języka polskiego jest drogą do bardziej zróżnicowanej kultury naszego kraju, do poznania ogółu społeczeństwa i sposobem na rozpowszechnienie ważnego rozwoju historii Litwy. Po ponad trzydziestu latach historii niepodległej Litwy nie musimy już patrzeć na siebie, mówiąc o Litwinach i Polakach, jako na zagrożenie, ale wspólnie umacniać się jako sąsiednie państwa europejskie” – mówi R. Duchniewicz.
Mer zwraca się do posłów Sejmu, biorąc pod uwagę powyższe, o poprawienie omawianych punktów projektu.
W rejonie wileńskim działają 23 szkoły ogólnokształcące, w których nauczanie odbywa się w języku polskim. Według danych Centrum Rejestrów, na dzień 1 stycznia 2023 r. polska mniejszość narodowa w rejonie wileńskim stanowi 46,75 proc. ogółu mieszkańców.
Lietuviškai
Русский
English
